Smart Płatności w komunikacji miejskiej
Wdrożenie Metropolis System Poboru Opłat w MZK Tychy
Pionier zastosowania systemu poboru opłat
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (GZM) – Związek Metropolitalny utworzony na obszarze konurbacji górnośląskiej 1 lipca 2017 roku zrzesza 41 miast i gmin o łącznej powierzchni 2,5 tys. km kw., które zamieszkuje 2,3 mln osób. Związek rozpoczął działalność na początku 2018 roku. Dobrze zorganizowany transport publiczny jest podstawą funkcjonowania GZM. Każdego dnia na ulice Metropolii wyjeżdża ponad 1600 pojazdów komunikacji miejskiej, które obsługują około 6,7 tys. przystanków. Rocznie pokonują ponad 100 mln kilometrów.
Integracja ŚKUP z EMV
Do 2018 roku na terenie dzisiejszej GZM funkcjonowało trzech różnych organizatorów komunikacji miejskiej: KZK GOP, MZKP Tarnowskie Góry i MZK Tychy. U dwóch pierwszych funkcjonował System Śląskiej Karty Usług Publicznych (ŚKUP) i obowiązywała ta sama taryfa biletowa, u trzeciego – inna. Generowało to dodatkowy koszt podróży i było uciążliwe zarówno dla mieszkańców, jak i osób odwiedzających Metropolię.
Oczywistą potrzebą stała się integracja transportu publicznego, której zwieńczeniem było połączenie organizatorów transportu w jeden podmiot, czyli Zarząd Transportu Metropolitalnego (ZTM) i rozszerzenie systemu ŚKUP na obszar działania dawnego MZK Tychy obsługującego Miasto Tychy i 16 gmin z tzw. porozumienia tyskiego.
Istotnym wymaganiem było wdrożenie obsługi płatności zbliżeniowych kartami płatniczymi EMV w pojazdach oraz uruchomienie funkcjonalności obsługi i rozliczania transakcji dokonywanych kartą płatniczą w automatach biletowych i kontrolerkach oraz pobierania opłat dodatkowych także za pomocą karty płatniczej.
Metropolis System Poboru Opłat (SPO)
W odpowiedzi na potrzeby klienta Asseco Data Systems wdrożyło autorskie rozwiązanie Metropolis System Poboru Opłat (SPO) i zintegrowało je z systemem Śląskiej Karty Usług Publicznych. Spółka zapewniła kompleksową obsługę kart ŚKUP, jak i kart płatniczych w modelu Mass Transit Transaction/Pay As You Go.
Rozwiązanie pozwala na równoczesną obsługę dwóch różnych pod względem koncepcyjnym kart zbliżeniowych: ŚKUP i EMV z uwzględnieniem ich technologii oraz odmiennych uwarunkowań formalno-prawnych. Pomimo, że obie karty są kartami zbliżeniowymi u podstaw mają różne koncepcje działania. Karta ŚKUP jest nośnikiem pieniądza elektronicznego emitowanego przez organizację ŚKUP w ramach tzw. zamkniętej pętli oraz informacji o zakupionych usługach i biletach. Karty EMV są przede wszystkim bezpiecznym identyfikatorem, który nie wymaga zapisu dodatkowych informacji na karcie.
Przetwarzanie transakcji zakupu odbywa się wewnątrz systemu a finalne obciążenie konta płatnością następuje w ramach otwartej pętli pieniądza elektronicznego. Ponieważ obsługa każdego typu kart przebiega w odmienny sposób w terminalu został wykorzystany inteligentny przełącznik domyślnie oczekujący na zbliżenie kart EMV. Zastosowane rozwiązanie pozwoliło na zaimplementowanie obsługi tej samej taryfy z wykorzystaniem identycznego interfejsu użytkownika dla różnych kart.
Nowoczesne, przyjazne rozwiązanie dla pasażerów GZM
- Pełna funkcjonalności ŚKUP na terenie porozumienia tyskiego
- Wygodne płatności kartami płatniczymi EMV w pojazdach
- Zgodność ze standardami Visa i Mastercard dla transportu zbiorowego
- Jeden, zintegrowany Systemu Poboru Opłat na całym obszarze działania operatora
- Otwarcie systemu ŚKUP na wielu różnych dostawców urządzeń i usług peryferyjnych
- + 160 pojazdów (autobusy i trolejbusy) wyposażonych w nowoczesną infrastrukturę
- 560 dotykowych automatów biletowych z czytnikami kart w pojazdach
- 190 uniwersalnych tabletów w pojazdach
- 10 nowoczesnych urządzeń kontrolerskich z obsługą kart płatniczych
- 11 mln zł netto budżet projektu
- 13 miesięcy maksymalny czas realizacji projektu
„Nowy sposób płatności w tyskich autobusach zrealizowaliśmy w standardzie MTT, czyli międzynarodowym standardzie płatności zbliżeniowych w transporcie publicznym. To pierwszy taki projekt w Polsce. Po zbliżeniu karty płatniczej do czytnika transakcja jest identyfikowana za pomocą unikalnego, zaszyfrowanego tokena. Karta staje się wtedy dowodem nabycia praw do przejazdu i przypadku kontroli biletów wystarczy zbliżyć ją do urządzenia kontrolerskiego. Rozrachunek należności za przejazd odbywa się w odrębnym procesie na koniec dnia. Daje to dodatkowe możliwości zastosowania algorytmów wyboru taryfy najkorzystniejszej dla pasażera. Rozwiązanie przeszło certyfikację międzynarodowych organizacji płatniczych Visa i Mastercard. Wdrożenie w Tychach doskonale pokazuje potencjał platformy usługowej ŚKUP, na której udostępniono pasażerom najbardziej zaawansowane technologicznie rozwiązanie oraz dogodne formy płatności za przejazd. Sam projekt, który z wielu względów stanowił nie lada wyzwanie zrealizowany został wzorowo”.
Paweł Barnaś, Dyrektor Pionu Smart City w Asseco Data Systems
„Płatność kartą zbliżeniową to w dzisiejszych czasach standard i ogromne ułatwienie dla osób, które nie noszą przy sobie gotówki, a praktycznie wszystkie transakcje dokonują za jej pomocą. Teraz będzie to możliwe w tyskich autobusach i trolejbusach. Chcemy, żeby to był standard w naszej komunikacji, dlatego pracujemy nad tym rozwiązaniem w związku z planowaną i globalną modernizacją systemu ŚKUP”.
Jacek Brzezinka, członek zarządu Metropolii Górnośląsko-Zagłębiowskiej